Các ngành kinh tế Kinh_tế_Canada

Canada là quốc gia có nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng và phong phú trải dài trên khắp lãnh thổ của đất nước. Ở British Columbia, ngành công nghiệp về lâm nghiệp chiếm một vị trí quan trọng, trong khi ngành công nghiệp dầu mỏ có vai trò quan trọng ở Alberta, NewfoundlandLabrador. Miền bắc Ontario là nơi có các mỏ dầu, trong khi các ngành công nghiệp thủy sản lâu nay đã được chính phủ chú ý đến như là tỉnh Atlantic, mặc dù trong thời gian gần đây đã có những bước từ chối. Canada có nguồn tài nguyên khoáng sản như là than,đồng,quặng sắt,và vàng.

Các ngành công nghiệp đang ngày càng trở nên ít quan trọng đối với toàn bộ nền kinh tế. Chỉ có một số ít lao động của Canada chiếm 4% đang làm việc trong các lĩnh vực đó, và họ đóng góp ít hơn 6% cho GDP. Canada vẫn còn việc quan trọng trong nhiều phần còn lại của đất nước. Nhiều nếu không phải nói là nhiều nhất, thị xã ở miền Bắc Canada,nơi sản xuất nông nghiệp gặp khó khăn, do sự tồn tại của một mỏ ở gần đó hoặc nguồn khai thác gỗ. Canada có các công ty hàng đầu thế giới trong việc sản xuất nhiều nguồn tài nguyên thiên nhiên như: vàng, nickel, uran, kim cươngchì. Một số các công ty lớn nhất của Canada được dựa trên nguồn tài nguyên thiên nhiên cung cấp cho các ngành công nghiệp, như là EnCana, Cameco, Goldcorp, và Barrick Gold. Đại đa số các sản phẩm được xuất khẩu, chủ yếu vào Hoa Kỳ. Ngoài ra còn có nhiều ngành công nghiệpdịch vụ có liên kết trực tiếp với nhau. Ví dụ một trong những lĩnh vực sản xuất của các ngành công nghiệp lớn nhất của Canada là bột giấy và giấy ở khu vực, đó là trực tiếp liên kết với các ngành công nghiệp khai thác gỗ.

Nguồn tài nguyên thiên nhiên tương đối lớn có tác dụng đến kinh tếxã hội của Canada. Trong khi các ngành công nghiệp sản xuất và dịch vụ rất dễ để chuẩn hóa, nguồn tài nguyên thiên nhiên thì phong phú nằm ở nhiều khu vực khác nhau. Điều này đảm bảo cho việc phát triển cơ cấu kinh tế khác nhau ở mỗi một khu vực của Canada, đóng góp mạnh của nhiều khu vực của Canada. Cũng trong thời gian đó phần lớn các nguồn lực được xuất khẩu, kết hợp chặt chẽ Canada vào nền kinh tế quốc tế. Howlett và Ramesh cho rằng sự bất ổn thuộc về các ngành công nghiệp cũng góp phần vào và sự can thiệp nhiều hơn của chính phủ trong nền kinh tế, làm giảm tác tác động của xã hội đối với thay đổi của thị trường.[28]

Các ngành công nghiệp phát triển cũng làm tăng sự quan trọng của câu hỏi về phát triển bền vững. Mặc dù nhiều thập kỷ qua Canada như là một nhà sản xuất các sản phẩm, nhưng ít có nguy cơ dùng hết. Các khám phá lớn tiếp tục được thực hiện, như khối lượng lớn nickel được tìm thấy tại vịnh Voisey. Hơn nữa, vùng phía bắc vẫn còn phần lớn chưa phát triển như giá cao hơn giá sản xuất hay nhiều công nghệ mới hoạt động tại khu vực này chưa phải là hiệu quả về chi phí. Trong những thập kỷ gần đây người dân Canada không chấp nhận sự tàn phá môi trường cùng với việc khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên. Vấn đề tăng lương và khiếu nại của thổ dân về đất đai cũng được quan tâm hơn trước. Thay vào đó, nhiều công ty của Canada đã tập trung vào việc khai thác và mở rộng hoạt động ở của họ nước ngoài, nơi đang có mức giá thấp hơn và chính phủ các nước đó lại rất chào đón họ. Các công ty của Canada ngày càng quan tâm và thấy được vai trò của khu vực Mỹ Latin, khu vực Đông Nam Á, và Châu Phi.

Đây là nguồn tài nguyên tái tạo, nó có đưa ra một số những mối quan tâm lớn nhất. Sau nhiều thập kỷ qua về tăng quá mức lượng khai thác các cá tuyết sụp đổ, nhưng tất cả các ngành thủy sản trong những năm 1990, và cá hồi Thái Bình Dương cũng phải chịu rất nhiều ảnh hưởng của ngành công nghiệp. Các ngành công nghiệp khai thác gỗ, sau nhiều năm khai thác tràn lan, trong những năm gần đây đã di chuyển đến một mô hình bền vững hơn.

Năng lượng

Máy bơm hút dầu đang hoạt động tại một giếng dầu gần Sarnia, Ontario

Canada là một trong số ít các quốc gia phát triển có xuất khẩu ròng (xuất khẩu nhiều hơn nhập khẩu) năng lượng. Trữ lượng dầu và khí lớn tập trung chủ yếu ở Alberta và lãnh thổ phía Bắc; ngoài ra còn ở các vùng lân cận của British ColumbiaSaskatchewan. Theo USGS, trữ lượng khổng lồ của Athabasca Tar Sands khiến Canada thành nước đứng thứ hai thế giới về trữ lượng dầu mỏ, sau Ả Rập Xê Út. British ColumbiaQuebec, cũng như là ở Ontario, Saskatchewan, Manitoba và khu vực Labrador, là những nơi có tiềm năng thủy điện rất lớn, đây là nguồn năng lượng phong phú, không tốn kém và thân thiện với môi trường. Điều này phần nào giải thích tại sao Canada là một trong những khu vực tiêu dùng năng lượng bình quân đầu người cao nhất thế giới.[29][30] Năng lượng giá rẻ đã kích thích hoạt động và sáng tạo của một số ngành công nghiệp quan trọng, như ngành luyện nhôm quy mô lớn ở Quebec, AlbertaBritish Columbia.

Trong quá khứ, một vấn đề quan trọng trong chính trị của Canada là trong khi Tây Canada là một trong những khu vực giàu nhất thế giới về các nguồn năng lượng, Bắc Ontario - trái tim công nghiệp của Canada - lại hầu như không có tài nguyên năng lượng gì. Tuy nhiên, vận chuyển dầu Alberta tới miền Tây Hoa Kỳ lại rẻ hơn tới miền Đông Canada. Thành ra, các cảng ở phía Đông Canada lại đi nhập khẩu một số lượng đáng kể dầu từ nước ngoài, và Ontario sử dụng đáng kể điện hạt nhân.

Mỗi khi dầu tăng giá, phần lớn dân Canada phải chịu thiệt hại, thì miền Tây Canada lại hưởng lợi. Các chính sách năng lượng quốc gia vào đầu những năm 1980 đã cố gắng để ép buộc vùng Alberta bán dầu giá thấp để phục vụ cho miền Đông Canada. Chính sách này minh chứng sự phân chia sâu sắc và mất đi một cách nhanh chóng tầm quan trọng của nó khi giá dầu sụt mạnh vào giữa những năm 1980. Một trong những phần gây tranh cãi nhất của Hiệp định thương mại tự do Canada-Hoa Kỳ ký năm 1988 là một cam kết rằng Canada sẽ không bao giờ tính tiền năng lượng đối với Hoa Kỳ cao hơn khi tính với người dân Canada.

Nông nghiệp

Một máy hút lúa ở Alberta

Mặc dù có đất đai rộng lớn nhưng đất canh tác nông nghiệp của Canada chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ và có điều kiện thời tiết luôn thất thường. Tuy nhiên, nông nghiệp Canada đạt được nhiều thành tựu lớn.[31] Canada là một trong những nhà cung cấp lớn nhất thế giới về các sản phẩm nông nghiệp, đặc biệt là lúa mì và các hạt ngũ cốc.[32] Canada là nhà xuất khẩu lớn các sản phẩm nông nghiệp đến Hoa Kỳ và còn cho cả châu ÂuĐông Á. Giống như tất cả các quốc gia phát triển khác: tỷ lệ dân số làm việc trong khu vực nông nghiệp và mức đóng góp vào GDP của ngành này đã giảm xuống đáng kể trong thế kỷ XX.

Giống như các quốc gia phát triển khác, sản xuất nông nghiệp của Canada nhận được nhiều trợ cấp và hỗ trợ của chính phủ. Tuy nhiên, trong khuôn khổ của Tổ chức thương mại thế giới WTO, Canada là nước ủng hộ mãnh mẽ việc giảm những trợ cấp bóp méo thị trường. Vào năm 2000, Canada chi khoảng 4,6 tỷ CDN hỗ trợ cho sản xuất nông nghiệp. Trong đó 2,32 tỷ CDN thuộc loại trợ cấp "hộp lam" của WTO, có nghĩa là nó không trực tiếp ảnh hưởng đến thị trường, chẳng hạn như các khoản hỗ trợ cho nghiên cứu hoặc giảm nhẹ thiên tai. Tổng số trợ cấp trị giá 848,2 triệu USD chỉ bằng 5% giá trị sản lượng cây trồng mà họ đã cung cấp, là ngưỡng nhập WTO. Do đó, Canada, chỉ dùng 848,2 triệu USD trong tổng số 4,3 tỷ USD được WTO cho phép.[33]

Năm lĩnh vực sản xuất nông nghiệp lớn nhất.[34]
Lĩnh vựcPhần trăm tiền mặt khi nhậnThị trường sơ cấp
Ngũ cốc và hạt có dầu
(lúa mì, lúa mì cứng, yến mạch, lúa mạch, lúa mạch đen, hạt lanh, cải dầu, đậu nành, lúa gạo, và ngô)
34%trong nước và xuất khẩu
Các loại thịt đỏ - Chăn nuôi
(thịt bò trâu, bò, heo, bê, và thịt cừu)
27%trong nước và xuất khẩu
Sữa12%trong nước
Nghề làm vườn9%trong nước
Gia cầm và trứng8%trong nước

Khu vực chế tạo

Mô thức phát triển chung của các nước giàu chuyển dịch cơ cấu từ một nền kinh tế dựa vào khu vực sơ khai sang dựa vào khu vực chế tạo và sau đó là sang dựa vào khu vực dịch vụ. Canada đã không làm theo mô thức này: khu vực chế tạo luôn là ngành xếp hạng hai, mặc dù không phải là không quan trọng. Một phần vì lý do này, Canada đã không chịu nhiều thiệt hại từ những thiệt hại của quá trình phi công nghiệp hóa trong năm 1970 và những năm 1980.

Miền Trung Canada là nơi đặt chi nhánh của các hãng chế tạo ô tô Hoa KỳNhật Bản, và cũng có rất nhiều nhà máy sản xuất linh kiện thuộc sở hữu của các công ty Canada như Magna InternationalLinamar Corporation. Miền TrungCanada hiện nay hàng năm sản xuất nhiều xe ô tô hơn cả tiểu bang lân cận của Hoa KỳMichigan, trung tâm của ngành công nghiệp chế tạo ô tô Hoa Kỳ. Các nhà sản xuất đã bị thu hút vào Canada do ở đây có trình độ dân trí rất cao và chi phí lao động thấp hơn so với Hoa Kỳ. Chi tiêu công cộng của Canada cho hệ thống chăm sóc sức khỏe cũng là một yếu tố hấp dẫn đầu tư nước ngoài, vì nó giúp cho các công ty đỡ phải chi tiêu nhiều cho bảo hiểm y tế giống như tại Hoa Kỳ.

Hầu hết các ngành công nghiệp chế tạo của Canada đều bao gồm các nhà máy chi nhánh của các doanh nghiệp Hoa Kỳ, mặc dù cũng có một số nhà chế tạo lớn trong nước, như Bombardier Inc.. Điều này đã khiến người dân Canada lo ngại. Các nhà máy chi nhánh thường chỉ tạo ra những việc làm chân tay, còn các công việc nghiên cứu và điều hành chỉ hạn chế tại Hoa Kỳ.

Quá trình phi công nghiệp hóaCanada đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng, đặc biệt là tại Ontario (rất phụ thuộc vào các ngành công nghiệp ô tô), khi các doanh nghiệp nước ngoài có nhà máy tại đây đóng cửa. Khủng hoảng kinh tế làm tình hình xấu hơn, với càng thêm nhiều nhà máy đóng cửa (OshawaWindsor, Ontario bị tác động nghiêm trọng).

Trong nhiều năm, các hãng sản xuất xe hơi liên tục chuyển việc làm sang Canada nhằm tránh chi phí y tế cao ở Hoa Kỳ. Hiện nay, Ontario là nơi sản xuất xe hơi lớn nhất Bắc Mỹ, thậm chí vượt cả Michigan.[35]

Nhu cầu tiêu thụ ô tô tại thị trường Hoa Kỳ giảm sút khiến sản lượng ô tô của Canada giảm 21% năm 2008. Ngành công nghiệp ôtô của Canada lỗ 2,7 tỷ CAD cũng trong năm đó.[36]

Khu vực dịch vụ

Trung tâm Toronto-Dominion ở Toronto

Khu vực dịch vụCanada lớn và nhiều phân ngành, sử dụng ba phần tư lao động của Canada và đóng góp tới hơn hai phần ba GDP.[37] Thu hút nhiều lao động nhất là ngành bán lẻ, sử dụng gần 12% dân Canada.[38] Ngành bán lẻ chủ yếu tập trung ở một số ít chuỗi cửa hàng liên kết trong các khu mua sắm. Trong những năm gần đây, nhiều cửa hàng lớn, như là Wal-Mart (của Hoa Kỳ) và Future Shop (một chi nhánh có nhiều khách nhất của Hoa Kỳ) xuất hiến, đã dẫn đến giảm việc làm trong lĩnh vực bán lẻ và chuyển công việc bán lẻ đến vùng ngoại ô.

Phân ngành lớn thứ hai trong khu vực dịch vụdịch vụ kinh doanh, chỉ sử dụng ít lao động hơn so với ngành bán lẻ một chút. Phân ngành này bao gồm dịch vụ tài chính, bất động sản, và các ngành công nghiệp truyền thông. Những ngành này đã phát triển nhanh chóng trong những năm gần đây. Chúng tập trung chủ yếu ở các trung tâm đô thị lớn, đặc biệt là TorontoCalgary.

Lĩnh vực giáo dụcy tế là hai lĩnh vực lớn nhất của Canada, nhưng cả phần lớn thuộc quyền hạn của Chính phủ. Ngành chăm sóc y tế phát triển nhanh chóng, và là ngành dịch vụ lớn thứ ba ở Canada. Tốc độ tăng trưởng cao của nó đã gây khó khăn cho chính phủ trong việc huy động tài chính cho ngành này.

Canada có một ngành công nghệ cao quan trọng, và cũng có cả một ngành công nghiệp giải trí phục vụ không chỉ cho trong nước và mà còn cả cho quốc tế. Ngành du lịchCanada có tầm quan trọng ngày càng tăng, với phần lớn các du khách quốc tế đến từ Hoa Kỳ. Mặc dù gần đây Đô la Canada lên giá ảnh hưởng tiêu cực đến ngành này, song các nước như Trung Quốc vẫn tăng số lượng khác du lịch đến Canada.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Kinh_tế_Canada http://www.censusdata.abs.gov.au/ABSNavigation/pre... http://ats.agr.ca/stats/4141_e.pdf http://www.cfa-fca.ca/pages/index.php?main_id=25 http://www.ec.gc.ca/soer-ree/English/Indicators/Is... http://www.fin.gc.ca/afr-rfa/2012/report-rapport-e... http://www.fin.gc.ca/ec2006/ec/eca1e.html http://www.ic.gc.ca/eic/site/cis-sic.nsf/eng/h_000... http://www.international.gc.ca/trade-agreements-ac... http://www.nrcan.gc.ca/statistics/energy/default.h... http://www.parl.gc.ca/information/library/PRBpubs/...